Burgerschapsprijs 2020 voor Syrische activiste Waad al-Kateab

Maak kennis met het leven en werk van Waad al-Kateab, winnares van de zestiende Burgerschapsprijs

Op 2 december maakte de Stichting P&V de winnaar bekend van de zestiende Burgerschapsprijs. Deze prijs wordt elk jaar uitgereikt aan personen, initiatieven of organisaties in België of het buitenland die zich inzetten voor een open, democratische, tolerante en solidaire samenleving.

De laureate van dit jaar is de Syrische burgerjournaliste, documaakster en activiste Waad al-Kateab. Zij krijgt de prijs voor haar films en documentaires en voor de geëngageerde manier waarop ze burgerparticipatie stimuleert.

Waad komt, als corona het toelaat, haar prijs ‘fysiek’ in ontvangst nemen op 3 mei 2021 in Bozar tijdens Difference Day. Dit is een jaarlijks evenement georganiseerd door de VUB en de ULB naar aanleiding van de internationale dag van de persvrijheid.

Wie is Waad al-Kateab?

Waad al-Kateab werd geboren in Syrië in 1991. In 2009 verhuist ze naar Aleppo om daar aan de universiteit economie te studeren. De revolutie en de daaropvolgende oorlog maken echter een abrupt einde aan haar studie.

In 2011 begint Waad haar leven in Aleppo te filmen met een eenvoudige digitale camera. Midden in de Syrische oorlog wordt ze verliefd op Hamza, een arts. Ze trouwen en krijgen een dochter, Sama, allemaal terwijl Aleppo dagelijks gebombardeerd wordt.

Vijf jaar lang filmt ze het wel en wee van haar gezin en legt ze vast wat er met haar land gebeurt. Ze deelt beelden van bombardementen en beschietingen in haar woonwijk en van het reilen en zeilen van het ondergrondse ziekenhuis dat haar echtgenoot Hamza draaiende houdt. Ze filmt ook dagelijkse gebeurtenissen, waaronder haar huwelijk en de geboorte van dochter Sama. Zo brengt deze moedige jonge vrouw jarenlang voor Channel 4 News verslag uit van de oorlog. Voor haar reportagereeks Inside Aleppo won ze een internationale Emmy Award.

In 2016 moeten Waad en haar gezin hun geboorteland ontvluchten. Met in haar bagage ruim 500 uur beeldmateriaal. Ze krijgt asiel in Groot-Brittannië waar ze sindsdien ook woont en werkt. En waar de drang om iets met de honderden uren aan materiaal te doen, groeit.

“Ik had een uitlaatklep nodig voor de wanhoop en woede waarmee ik rondliep,” legt ze uit, “maar ik merkte al snel dat ik het niet alleen kon. Ik miste de nodige ervaring en kon emotioneel niet de nodige afstand nemen die je als regisseur nodig hebt.”

De nieuwsredactie van tv-zender Channel 4 koppelt haar aan filmmaker Edwards Watts. Samen gaan ze doorheen het unieke materiaal. Zij met blik van de insider die het allemaal meemaakte. Hij met die van een buitenstaander die kan zeggen hoe dit het beste naar een westers publiek gebracht kan worden.

For Sama

Al-Kateab en Watts zoeken en discussiëren twee jaar lang. Uiteindelijk beslisten ze om het filmmateriaal te structureren als boodschap van al-Kateab aan Sama, haar oudste dochter, die tijdens de belegering van Aleppo op de wereld kwam. Hun documentaire kreeg de passende titel For Sama. Ze grijpt de kijker genadeloos bij de keel en slingert tussen hoop en vrees, woede en liefde, gruwel en ontspanning.

“Die variatie benadert veel directer de ervaring van het leven in Aleppo,” zegt al-Kateab, “we wilden de waarheid van die ervaring overbrengen. In elk verschrikkelijk moment denk je ook aan alle redenen dat je er nog bent, en in elk moment van vreugde weet je dat je vastzit in een verschrikking.”

Waad al-Kateab en co-regisseur Edward Watts wonnen met For Sama de prijs voor beste documentaire op het filmfestival van Cannes in 2019 en een Emmy Award voor beste documentaire (2020).

For Sama wordt in februari 2021 uitgezonden op Canvas en is ook beschikbaar op de betalende platformen. Bekijk hier de trailer:

Mensen aanzetten tot verandering

Al-Kateab hoopt dat haar werk een aanzet is tot verandering en mensen stimuleert tot actie. Zelf zet ze haar strijd verder via de campagne @ActionForSama #StopBombingHospitals.

Action For Sama wil voorkomen dat burgers en ziekenhuizen de belangrijkste slachtoffers van gewapende conflicten worden. Waad al-Kateab moedigt ons aan om op een menselijke manier het debat te blijven voeden over de rol, verantwoordelijkheden en impact van oorlog.

Meer over de Stichting P&V

Wilt u graag meer weten over de sociale initiatieven en andere projecten van de Stichting P&V? Neem dan een kijkje op de website of Facebookpagina van onze Stichting en blijf op de hoogte.

Het persbericht over de Burgerschapsprijs 2020 vindt u hier.